Xuyên tâm liên có công dụng gì? Lưu ý khi dùng
Xuyên tâm liên là loại thảo dược phổ biến và được sử dụng rất nhiều trong Đông y, đặc biệt là trong các trường hợp trị cảm cúm, giải độc, giảm đau, viêm hô hấp, ho, sốt… Tuy nhiên nếu không biết cách sử dụng sẽ rất dễ gây hại đến cơ thể với nhiều tác dụng phụ nguy hiểm.
Đặc điểm sinh thái của cây xuyên tâm liên
Cây thuốc xuyên tâm liên hay còn có tên gọi khác là cây lá đắng, công cộng, khổ đởm thảo và có tên khoa học là Andrographis paniculata. Chúng thường mọc hoang và được phân bố nhiều tại các vùng như Ấn Độ, Malaysia.
Đây là loại cây nhỏ thân thảo, có chiều cao từ 30cm – 1 mét, chỉ sống từ 1-2 năm. Thân cây vuông có rãnh dọc, màu xanh sẫm và chia thành nhiều đoạn ngắn. Từ các đoạn mọc ra nhiều nhánh nhỏ, mỗi nhánh có thể là lá hoặc cành nhỏ. Lá cây mọc đối xứng, màu xanh lục, cuống ngắn, lá hình thuôn dài với hai đầu nhọn, mặt lá nhẵn.
Cây xuyên tâm liên
Hoa của cây xuyên tâm liên thường có màu trắng pha hồng ở giữa bông, hoa thường mọc ra tại ngọn cành hoặc nách lá. Quả nang dài tầm 1-2cm và có hình thuôn nhỏ, hạt hình trụ dài, màu nhạt.
Hầu hết các bộ phận của cây, từ lá, thân, cành, hoa đều được sử dụng và thu hái để làm thuốc. Thời điểm thích hợp nhất để thu hái trong năm là mùa cây bắt đầu ra hoa. Người ta sẽ thu lấy phần trên mặt đất của cây, sau đó cắt thành đoạn ngắn, đem đi sấy hay phơi khô và để sử dụng dần.
Tác dụng dược lý của xuyên tâm liên
Dù trong y học cổ truyền hay với y học hiện đại thì thảo dược xuyên tâm liên cũng vẫn đem đến rất nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe:
Theo y học cổ truyền
Xuyên tâm liên có tính hàn, được quy vào kinh phế, vị, đại tràng, tiểu tràng. Có khả năng hoạt huyết, trừ thấp, tiêu thũng chỉ thống, thanh nhiệt. Vì thế thường được bổ sung trong các bài thuốc dùng để trị mụn nhọt, đau bụng kinh, viêm âm đạo, viêm amidan, viêm nhiễm đường ruột…
Theo y học hiện đại
Xuyên tâm liên cũng chứa rất nhiều hoạt chất có lợi và có tác dụng tốt cho sức khỏe như:
- Chống viêm: Loại cây này có chứa nhiều chất chống oxy hóa và vitamin A, B, C, andrographolide và và neoandrographolide giúp ức chế chủng vi khuẩn gây viêm, từ đó chống viêm hiệu quả. Thường được dùng trong nhiều trường hợp viêm họng, viêm amidan, viêm loét dạ dày…
Tác dụng dược lý của cây xuyên tâm liên
- Hạ thân nhiệt: Được sử dụng để giúp giảm thân nhiệt trong các trường hợp hạ sốt, cảm lạnh và giúp giảm các triệu chứng như đau họng, đau cơ, đau đầu, nhức mỏi, rùng mình, viêm mũi…
- Kháng virus: Andrographolide trong xuyên tâm liên cũng cho thất hoạt tính kháng virus gây ra các bệnh liên quan tới đường hô hấp như cúm A, Herpes loại 1, sốt xuất huyết…
- Hạ đường huyết: Hoạt chất 14-deoxy-11, Andrographolide, 12-didehydroandrographolide và chất Curcuma xanthorrhiza trong loài cây này cũng có tác dụng hạ đường huyết, và được dùng trong điều trị tiểu đường.
- Viêm xương khớp: Nhờ tác dụng giảm đau, kháng viêm nên loại thảo dược này thường được dùng cho trường hợp cứng khớp, viêm xương khớp nhẹ.
- Điều hòa miễn dịch: Giúp cải thiện hệ thống miễn dịch của cơ thể.
- Bảo vệ gan: Các hoạt chất andrographolide, neoandrographolide, 14-deoxy-11, 12-didehydroandrographolide, 14-dexoyandrographolide được nhiều nghiên cứu chứng minh là có công dụng bảo vệ gan.
- Chống ung thư: Andrographolide có khả năng ức chế tế bào ung thư tăng sinh và tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể để chống lại nguy cơ ung thư, tiêu diệt các tế bào ung thư.
Những bài thuốc dân gian từ cây xuyên tâm liên
Để sử dụng đúng cách loại cây thảo dược này, quý vị có thể tham khảo những bài thuốc sau đây:
- Bài thuốc xuyên tâm liên chữa cảm cúm: Chuẩn bị 45g xuyên tâm liên khô, đem tán thành bột mịn. Pha 2g bột với 1 ly nước ấm và uống 3 lần mỗi ngày, duy trì uống trong vòng 5 ngày để giải cảm.
- Bài thuốc trị ho: Chuẩn bị 12g xuyên tâm liên, 10g địa cốt bì, 10g tang bạch bì, 8g cam thảo. Tất cả nguyên liệu đem đi sắc với 400ml, cho đến khi cạn còn 100ml. Chia thành 2 phần và uống trong ngày, sử dụng liên tục trong 5 ngày.
Những bài thuốc từ cây xuyên tâm liên
- Bài thuốc trị viêm amidan: Chuẩn bị 12g các loại xuyên tâm liên, huyền sâm, mạch môn, kim ngân hoa. Đem sắc tất cả với 300ml nước cho tới khi cạn còn 100ml. Chia thành 2 lần uống trong ngày khi còn ấm.
- Bài thuốc trị sốt, đau đầu, đau họng: Chuẩn bị các loại ngưu bàng tử, xuyên tâm liên, kim ngân hoa, cát cánh. Sắc với nước để cạn và sau đó uống khi còn ấm.
- Bài thuốc chữa viêm phế quản: Chuẩn bị 12g mỗi loại mạch môn, huyền sâm và xuyên tâm liên, kết hợp với 4g cam thảo và 4g vỏ quýt. Sắc thành thang thuốc uống ngày 3 lần, liên tục trong 9 ngày.
- Bài thuốc trị mụn nhọt, rôm sảy: Chuẩn bị lá cây xuyên tâm liên tươi, rửa sạch và để ráo. Sau đó giã nát lá rồi thêm 1 chút rượu trắng vào tạo thành hỗn hợp. Dùng bông gòn thấm nước cốt này rồi thoa lên vùng da bị mụn nhọt, đắp phần bã lên da cho mau lành.
Vì sao chuyên gia khuyến cáo không tự ý dùng Xuyên tâm liên?
Mặc dù có nhiều công dụng và lợi ích với sức khỏe, thế nhưng xuyên tâm liên cũng chứa các thành phần được coi là có độc tính như tannin cùng nhiều hoạt chất khác. Vì thế các chuyên gia luôn khuyến cáo rằng không nên tự ý sử dụng xuyên tâm liên khi chưa có sự tham khảo từ chuyên gia.
Không tự ý sử dụng xuyên tâm liên
Đặc biệt lưu ý không nên dùng xuyên tâm liên cho các trường hợp sau đây:
- Phụ nữ có thai nếu sử dụng có thể gây sảy thai, rất nguy hiểm.
- Không dùng với người mắc các bệnh tự miễn như lupus, đa xơ cứng, viêm khớp dạng thấp. Vì xuyên tâm liên có thể khiến hệ miễn dịch tăng hoạt động và ảnh hưởng xấu đến tình trạng bệnh tự miễn.
- Xuyên tâm liên vì khả năng làm chậm quá trình đông máu nên rất dễ dẫn tới bầm tím, tăng nguy cơ chảy máu và hạ huyết áp trong quá trình phẫu thuật. Các bác sĩ khuyên rằng trước khi phẫu thuật ít nhất 2 tuần cần ngưng sử dụng loại cây này.
Xuyên tâm liên là loại thảo dược phổ biến với nhiều công dụng trong trị cảm cúm, ho sốt, giảm viêm, giảm mụn nhọt, lở ngứa cùng nhiều tác dụng khác. Tuy nhiên việc sử dụng loại cây thuốc này cần phải được hướng dẫn từ chuyên gia để tránh những tác dụng phụ nguy hiểm.
Để được tư vấn kỹ càng về các tình trạng sức khỏe với chuyên gia của European Wellness, vui lòng liên hệ Hotline (028) 62 92 8888 hoặc (+84) 911 999 929.
